Wczesne lata Berthe Morisot

Berthe Morisot przyszła na świat w zamożnej rodzinie mieszczańskiej w Bourges, 14 stycznia 1841 roku. Była trzecim z czworga dzieci Edme Tiburde Morisota, prefekta departamentu Cher i Marie-Josephine Cornelie Thomas.

Przyszła malarka była bardzo związana ze swoim dziadkiem ze strony ojca – wielkim architektem i dalekim kuzynem malarza Jean-Honore Fragonarda (1732 – 1806). Szczególnym uczuciem darzyła też swoją babkę ze strony matki, której portret umieściła w swoich dziennikach: “Marie – Caroline Mayniel, moja babka, do której jestem podobna. Pełna dowcipu, chłopięco uczciwa, o czystej, jasnej inteligencji”.

Matka Berthe Morisot obracała się w kręgach bardzo postępowych, gdzie ceniło się artystów i walczyło o dostęp kobiet do kultury. Tak pisała o niej córka: “Matka moja, Marie Cornelie, bardzo wcześniej wydana za Tiburce Morisota i zakochana w nim (…). Kobieta żywego ducha, pełna wdzięku i dobroci, pisząca wiele i z urokiem”

Berthe była trzecim dzieckiem państwa Morisot. Gdy urodziła się na świecie byli już Yves i Edma. Tiburce – jedyny chłopiec w rodzinie urodziła się siedem lat później.

Berthe bardzo wcześniej przejawia zainteresowania plastyczne. Z pasją oddawała się modelowaniu przedmiotów w glince porcelanowej. Angielska guwernantka Luisie wprowadziła dziewczynę w świat literatury – przede wszystkim Williama Szekspira.

Po powrocie do Paryża państwo Morisot zamieszkali w dzielnicy Passy. Berthe pobierała nauki w prywatnej szkole i uczęszczała na lekcje gry na pianinie do paryskiego muzyka – Camille-Marie Stamaty. Jej wychowanie nie odbiegało od ówczesnej burżuazyjnej normy.

Dzięki zabiegom matki, córki – Yves, Edma i Berthe, trafiły na lekcje rysunku do pracowni malarza Chacarne’a. Dziewczęta zniechęciły się jednak do nauki u tego artysty ze względu na poziom, jaki reprezentował. Yves tym samym porzuciła dalszy rozwój w tym zakresie. Natomiat Edma i Berthe przepełnione zapałem do chłonięcia wiedzy w zakresie malarstwa i rysunku oczekiwały bardziej kompetentnego nauczyciela.

Pani Morisot zaangażowała malarza scen historycznych – Guicharda. Pierwsze poważne lekcje odbyły się w Luwrze. Dziewczęta starały się wykonywać kopie wielkich szesnastowiecznych  mistrzów takich jak: Tycjan (1490-1576), Verones (1528-1588) czy Tintorrett (1518-1594). W tym czasie w Luwrze studiował również Henri Theodore Fantin-Latour (1836-1904). Dzięki niemu siostry Morisot poznały osobiście takich malarzy jak Carolus-Duran (1837-1917), Pierre Cecile Puvis de Cavannes (1824-1898), a później także przyszłych impresjonistów.

Berthe Morisot pierwszy raz wystawia swoje prace na Salonie

Podczas miesięcy letnich siostry koncentrowały się na studiach natury i malowaniu pejzaży. Po trzech latach nauki Guichard poradził pannom Morisot, aby spróbowały szczęścia u wielkiego mistrza Camille Corota (1796-1875). Za tą namową, w 1863 roku Berthe i Edma rozpoczynają studia w jego pracowni. Malarza był zafascynowany urodą sióstr oraz ich ogromny głodem wiedzy. Wspólnie spędzili wiele czasu na wsi, aby malować w plenerze. W 1864 roku Berthe i Edma po raz pierwszy wystawiły swoje prace na Salonie.

Chociaż ich obrazy nie przyciągały uwagi kupujących, oficjalne uznanie, jakim był fakt,  zaklasyfikowania dzieł córek na Salon sprawia, że ojciec postanowił wybudować im pracownię w ogrodzie rodzinnego domu. Sistry Morisot stały się nierozłączne. Pracowały razem, wybrały się  również w podróż do Normandii i Bretanii, aby inspirować się nowymi widokami. Coraz częściej wystawiały na Salonie, co spowodowało, że środowisko artystyczne powoli zaczynało się interesować ich pracami.

 

 “Jak we wszystkich słynnych bandach, także i w tej znajduje się kobieta. Nazywa się Berthe Morisot i jest to postać nader interesująca. Jej wdzięk kobiecy jawi się wśród wybuchów pogrążonego w obłędzie umysłu”

Albert Wolf, dziennikarz La Figaro
po pierwszej wystawie impresjonistów, w której Berthe wzięła udział jako jedyna kobieta

Decydującym momentem dla twórczości Berthe było spotkanie zainicjowane przez Fantin-Latour’a  z Edouardem Mantem. Doszło do niego w 1868 roku w Luwrze podczas gdy malarka kopiowała obraz Rubensa. Spotkanie to wpłynęło na jej dalsze losy, a także umocniło w przekonaniu o słuszności dokonanego wyboru.

Edma natomiast w kolejnym roku wyszła za mąż i porzuciła malarstwo. Drogi sióstr, wcześniej nierozłącznych, musiały się rozejść. Pozostały jednak w stałym kontakcie i będą prowadzić ożywioną korespondencję.

Manet wkrótce zaproponował Berthe pozowanie do tworzonego przez niego obrazu Balkon. Bez wahania wyraziła zgodę, choć Pani Morisot, nieufna, postanowiła początkowo towarzyszyć córce podczas seansów pozowania. Wkrótce jednak podejrzenia się rozwiały, a rodziny Morisot oraz Manet połączyła przyjaźń.

Z Manetem połączyła ją prawdziwa, szczera przyjaźń. W latach 1869 – 1874 pozowała mu aż dziesięć razy. Dodatkowo ich znajomości towarzyszyło radosne współzawodnictwo. Za namową Maneta Betrha udała się Madrytu, by odkrywać arcydzieła hiszpańskiego malarstwa.

W tamtych czasach, podczas galowych wieczorów Berthe miała okazje poznać malarza Edgara Degasa czy pisarzy: Emila Zolę i Louisa Edmonde’a Duranty’ego.

 

Berthe Morisot życie i twórczość obrazy

Obraz olejny Édouarda Maneta namalowany w latach 1868-1869, a obecnie w Musée d’Orsay w Paryżu.
Po raz pierwszy został wystawiony na Salonie Odrzuconych, w 1869. Po lewej stronie Berthe Morisot. Więcej o obrazie w artykule: “Balkon”

W 1870 roku wybucha wojna francusko-pruska. Berthe początkowo pozostała wraz z rodzicami w Paryżu, wkrótce jednak udała się do siostry, do Cherbourga. Tam doczekała końca walk. Po powrocie do Paryża ma równo 30 lat. Odnalazła starych przyjaciół Degasa, Maneta i Fantin Latoura.

Berthe jest urodziwą kobietą a otaczający mężczyźni nierzadko ulegają jej wdziękom. Zakochany Puvis de Chavannes pisał do niej płomienne listy. Serce malarki skłoniło się jednak ku jednemu z braci Edouarda Maneta – Eugene’owi. Był to pełen uroku młody mężczyzna, amator sztuki, o pogodnym, wesołym nastawieniu.

Berthe Morisot - autoportret - okolo 1885 roku

Berthe Morisot – autoportret – okolo 1885 roku

Rok 1874 był rokiem ważnych wydarzeń. 24 stycznia umarł Tiburce Morisot, ojciec artystki. Trzy miesiące później Berthe decyduje się wystawić swoje prace na słynnej dziś Pierwszej Wystawie Impresjonistów zorganizowanej w studiu fotografa Nadara. Malarka wystawiła wówczas 9 swoich płócien. Mimo szerokiej krytyki jaka wrzała po wernisażu, Bertthe nie zniechęciła się do dalszego malowania i głęboko wierzyła w rodzący się nurt, do którego należeli jej przyjaciele tacy jak Renoir, Monet czy Sisley.

Pozostając nadal w bardzo bliskich stosunkach, Manetowie i pani Morisot z córkami spędzili razem wakacje nad morzem w Fecamp. Wówczas Eugene i Berthe postanowili się pobrać. Niedługo po tym, 22 grudnia 1874 roku, w Passy, odbył się ślub. W podróż poślubną młodzi ludzie się do Anglii na wyspę Wight.

W 1876 roku Berthe wzięła udział w drugiej wystawie impresjonistów. Kilka miesięcy później umarła jej matka. Malarka nie przestawała ciężko pracować. Jej twórczością zaczynają się interesować kolekcjonerzy. Również jej życie osobiste staje się pełniejsze. 14 listopada 1878 roku rodzi się jej jedyne dziecko – Julie Manet. Jednocześnie Berthe coraz bliżej wiązała się z impresjonistami, do których dołączają nowi artyści – Caillebotte, Gauguin i Mary Cassatt.

Przez pięć lat, od 1878 roku do 1883 roku, artystka emanowała szczęściem, stając się świadomą swojej twórczości i korzystając w pełni z niesionych przez życie radości. W 1883 roku zmarł jej bliski przyjaciel Edouard Manet. Zasmucona artystka tak pisała do siostry: “Nigdy nie zapomnę dawnych dni naszej przyjaźni i tej wzajemnej bliskości, kiedy mu pozowałam, jego pełen wdzięku, żywy umysł rozbudzał moją uwagę podczas tych długich godzin”.

Berthe Morisot

Czterdziestoletnia Berthe była już wielka damą malarstwa francuskiego. Co czwartek, na organizowanej przez nią kolacji zbierali se u niej przyjaciele – Degas, Monet, Whistler, Puvis de Chavennes, Mallarme i Renoir. Począwszy od 1885 roku jej twórczość ulegała ewolucji. Świadczą o tym próby zmierzające ku bogatszemu operowaniu kolorem. Artystka dużo podróżowała po Europie. Odwiedziła Belgię, następnie udała się do Holandii, skąd wróciła z serią szkiców i akwarel powstałych z myślą o ósmej już wystawie impresjonistów (maj 1886 roku)

Coraz bliższym stało się jej malarstwo Renoira, z którym połączyła ją wilka zażyłość i zrozumienie w dziedzinie sztuki. Z kolei dzięki Monetowi malarka poznała rzeźbiarza Rodina, który pomógł jej w wykonaniu popiersia Julie.

Począwszy od 1890 roku styl Berthe nabiera radosnej werwy przywodzące na myśl obrazy Renoira. Podczas wspólnie spędzanych wakacji wykonuje wiele pasteli i akwarel i właśnie dzięki Renoirami zaczyna pasjonować się rysunkiem.

W 1891 roku opuszcza ją jednak szczęście. Eugene Manet zapada na ciężką chorobę i umiera 13 kwietnia 1892 roku. Berthe nie kryła swojego smutku po utracie męża. Jej obrazy stawały się  coraz piękniejsze, jakby chciała odpędzić widmo śmierci. 25 maja 1892 roku, ponad miesiąc po śmierci męża ma miejsce jej pierwsza osobista wystawa.

Mallarme i Renoir starali się pomagać Berthe i Julie. Podobnie jak Renoir, Mallarmie był jednym z bliższych przyjaciół Berthe. Łączył ich nieograniczony zachwyt dla twórczości Edouarda Maneta – ale nie tylko. Przez dziesięć lat, aż do śmierci malarki pisali do siebie i widywali się regularnie. Na początku 1895 roku Berthe podupadła znacznie na zdrowiu. Umarła 2 marca. Została pochowana w grobowcu rodzinnym Manetów, na cmentarzu Passy. Po śmierci Berthe, Mallarme został opiekunem jej córki.

Źródło: Wielcy malarze, ich życie, inspiracje i dzieło, Berthe Morisot, Eaglemoss Polska Sp. z o.o. 2001

Pasjonuje Cię Paryż, Francja i sztuka?

Zapisz się na Newsletter, aby otrzymywać informacje o najnowszych artykułach!

Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na przesyłanie informacji o nowych artykułach, produktach, promocjach. W każdej chwili możesz zrezygnować z subskrypcji. Polityka prywatności