Tak na prawdę Emmanuel Rudnitzky, urodził się 27 sierpnia 1890 roku w Filadelfii. Był synem żydowskich emigrantów z Rosji. Gdy miał 7 lat jego rodzina zamieszkała na Brooklynie, ojciec znalazł wówczas zatrudnienie w zakładzie krawieckim. W wieku 18 lat Rudnitzky zainteresował się malarstwem i zapisał się do szkoły plastycznej. Po czterech latach przybrał pseudonim Man Ray, pod którym znamy go dziś. Początkowo pracował w agencji reklamowej również malował atlasy. W 1913 roku dołączył do kolonii awangardowych artystów w Ridgefield. W swoim ówczesnym malarstwie inspirował się kubizmem – tworzył abstrakcje, rzeźbił, tworzył kolaże oraz fotografował.
Man zdecydował się o wyjeździe do Paryża, do swojego poznanego wcześniej francuskiego przyjaciela
“Dokładny czas – zakochani” usta Lee Miller – jedno z najbardziej znanych dzieł w dorobku Man’a Ray’a
Marcela Duchampa. Do miasta przybył 22 lipca 1921 roku. Duchamp wprowadził go w kręgi dadaistów takich jak Breton, Aragon, Eluard, Soupault. Wraz ze swoimi nowymi kolegami wystawia swoje obrazy – ale nie udaje mu się sprzedać swoich prac. W 1922 roku postanawia oddać się fotografii eksperymentalnej i przygotowuje swoje słynne rayografy (często nazywane też rayografiami czy rayogramami). Wykorzystywał w nich jedyne źródło światła i materiał światłoczuły.
“Czarna i biała” Kiki na zdjęciu Man’a Raya
Poznaje Kiki – znaną ulubioną modelkę malarzy Montparnasse, która staje się dla niego głównym źródłem fotograficznych inspiracji. Na siedem lat związuje się z nią. Ich związek był burzliwy – choć pełen namiętności. Zdjęciami z tamtego okresu, które przeszły do historii są “Skrzypce Ingresa” oraz “Czarna i biała”, na którym twarz Kiki zestawiona jest z maską plemienia Baoule z Wybrzeża Kości Słoniowej.
W latach dwudziestych utrzymuje się głównie z pracy portrecisty i fotografa mody dla “Harper’s Bazaar”, “Vu”
Man Ray i Salvador Dali
oraz “Vogue”. Jego obiektyw unieśmiertelnił całe rzesze przyjaciół dadaistów, surrealistów i innych ze świata sztuki tamtego okresu. Wśród nich
Juliet Browner
znaleźli się: Dora Maar, Tangu, Leger, Hemingway, Derain, Braque, Pascin, Matisse, Miro, Picasso, Cocteau, Dali, Rene Char, Magritte, De Chirico, Gertrude Stein, Picabia, Mina Loy, Djuna Barnes czy Luis Bunuel.
W 1923 roku artysta zaczyna się interesować kinematografią. Podczas wieczoru “Brodate serce” zorganizowanego przez Tarę, prezentuje swój pierwszy film “Powrót do rozumu” , trwający dwie minuty i czterdzieści pięć sekund. Pięć lat później nagrał swój czwarty film “Rozgwiazda”, na podstawie scenariusza Desnosa i
Man Ray, 1929, Nocą w Saint Jean-de-Luz. Muzeum sztuki nowoczesnej w Paryżu
z Kiki w roli głównej.
W 1929 roku, gdy widzi, że Kiki zaczyna się angażować w nowy związek z Henrim Broką, zaczyna afiszować się w związku ze swoją asystentką Lee Miller. Lee była wówczas młodą amerykanką, modelką “Vogue”. W trzy lata później Lee opuściła Mana.
Man Ray w 1975 roku
W 1940 roku, z powodu wojny powrócił do Stanów Zjednoczonych, do Hollywood. W tamtym czasie nagrał film “Pandora”. W 1951 roku ponownie przemierzył Atlantyk aby znów osiąść w Paryżu. Wiąże się z Juliet Browner i zamieszkuje w pracowni przy ulicy Ferou, poświęcając się malarstwu i opracowywaniu przedmiotów inspirowanych surrealizmem. Zmarł 18 listopada 1976 roku z powodu infekcji płuc. Miał 86 lat. Został pochowany na cmentarzu Montparnasse. W 1991 roku w tym samym grobie została złożona Juliet. Większość jego prac podarowała muzeom. Planowała udostępnić jego własne studio na muzeum ale okazało się to za drogą inwestycją. Wiele jego prac znajduje się w Centrum Pompidou.
W 1999 roku magazyn ARTnews nazwał Mana Raya jednego z 25 najbardziej wpływowych artystów XX wieku.
Źródło: Kiki z Montparnasse’u, wikiedia.org
