Kawiarnie to charakterystyczny element paryskiej scenerii. Każdy kto przyjeżdża tu z wizytą choć raz pragnie zaznać kawiarnianego relaksu z kawką w ręku, obserwując przechodniów i ruch uliczny. A może zamknąć oczy i wyobrazić sobie, że zaraz przy stoliku obok zacznie się dyskusja na temat nowych teorii w sztuce?
Nie bez powodu w Paryżu kawiarnie znajdziemy co kilka kroków. Ich tradycja sięga XVII wieku i już wtedy odgrywały ważną rolę – nie tylko pełniąc swoją podstawową funkcję. Kawiarnie stanowiły punkt zebrań uczestników życia politycznego. Król Ludwik XIV był tak zaniepokojony zgromadzeniami intelektualistów i ich dyskusjami, które miały miejsce w pierwszych, paryskich kawiarniach, że nakazał monitorowanie tych miejsc przez policję.
W kolejnych latach wiele kawiarni stało się centrami kulturalnymi i literackimi, a następnie miejscami spotkań bohemy artystycznej. To tam, przy tanim winie wymieniano niepopularne oficjalnie poglądy i krystalizowały się nowe teorie sztuki. Czasami chwilowo służyły za mini galerie wystawiające prace zaprzyjaźnionych twórców.
Jak podaje słownik artystyczny Paryża w ciągu wieku XVIII ilość kawiarni wzrosła od 300 do ok. 1800.
Niektóre z nich przetrwały do dziś i funkcjonują pod tym samym adresem. Po innych zostały tylko miejsca i wspomnienia, choć dawniej grały istotną rolę na mapie miasta. Oto mały przegląd tego co udało mi się ustalić:
“Cafe Laurent” – Pierwsza kawiarnia literacka. Bywali tu Houdar de La Motte, Rousseau, Voltaire Adres: 33 rue dauphine
“Cafe Procope” (Rue de l’Ancienne Comédie 13) Jest to zarówno najstarsza, jak i najdłużej działająca kawiarnia w Paryżu. Została założona w 1686 przez Sycylijczyka Francesca Procopia dei Coltellego. W XVIII wieku kawiarnia stała się miejscem spotkań paryskiej inteligencji; bywali tu encyklopedyści jak Jean-Jacques Rousseau czy Voltaire. Później służyła za miejsce spotkań przywódców rewolucji Maximiliena de Robespierre’a, Georges’a Dantona oraz Jean-Paula Marata. Z kolei w XIX wieku można tu było spotkać Ferenca Liszta, Fryderyka Chopina i George Sand. Obecnie kawiarnia nawiązuje do swojego XVIII-wiecznego wystroju.
“Brasserie de Martyrs” Montmartre, rue des Martyrys (ok. 1859 spotyklali się tu CH. Baudelaire, Champfleury, G. Courbet, E.Duranty, H.Murger)
Idee impresjonistyczne rodziły się w “Cafe Guerbois“ (Montmartre, 11 Grand Rue-des Batignolles obecnie to avenue de Clichy, ale kawiarnia już nie istnieje) i “Nouvelle Athenes” (Montmartre, Plac Pigalle 9. Obecnie w tym miejscu znajduje się nowoczesny budynek z tarasem na piętrze). Około 1865 roku gromadzili się tu artyści skupieni woków E. Maneta – F.Bazille, C.Guys, H.Fantin-Laour, J.Whistler, E. Degas, E.Monet, P.Renoir. Kawiarnia miała wychodzący na Plac Pigalle zadaszony taras, z którego można było obserwować przechodniów. W każdy poniedziałek artyści wybierali modele do swych obrazów, siedząc na tarasie przed lokalem.
Kolejne miejsca to “Cafe Marengo” i “Cafe d’Orient” – również punkty zborne spotkań impresjonistów czy neoimpresjonistów m.in. G.Seurat.
W “Cafe Volpini” przy polach Marsowych przesiadywali artyści z tak zwanej grupy z Pont-Aven (nazwa nadana grupie artystów, skupionych wokół Paula Gauguina)
Po 1910 roku centrum życia artystycznego przeniosło się na Montparnasse, i tak kawiarnie tej dzielnicy zaludniły się barwną cyganerią. Dawna literacka kawiarnia “Closerie des Lilas” (171, boulevard du Montparnasse) w której przesiadywali O. Wilde, P. Varelain, Émile Zola, Paul Cézanne, Théophile Gautier, Charles Baudelaire i wielu innych w latach 1912-13 opanowana została przez malarzy takich jak Picasso, Derain, Leger, Modigliani czy Vlaminick.
W “La Rotonde” (105 boulevard du Montparnasse) – gościli między innymi M. Chagall, I.Erenburg, Picasso czy Modigliani. W “Cafe La Parnasse” organizowano wystawy. W 1927 otwarto “La Coupole“ (102, boulevard du Montparnasse ) lokal szybko stał się najpopularniejszy w całym mieście, przyciągał wielu twórców Ecole de Paris. W tej samej dzielnicy znajdowała się równie słynna “Cafe du Dome” upodobana głównie przez malarzy niemieckich i skandynawskich.
Po II wojnie światowej centrum intelektualno-artystycznym stały się okolice Saint-Germain-des-Pres. Dominowały wówczas idee egzystencjalizmu. “Les Deux Magots” (6 Place Saint-Germain des Prés) była jedną z ważniejszych kawiarnii tej epoki. Gościły w niej takie nazwiska jak Jean-Paula Sartre, Simone de Beauvoir, Ernest Hemingway, Albert Camus, Pablo Picasso. Inną znaną kawiarnią w tych rejonach była “Chez Lipp” (151 Boulevard Saint-Germain) (Obecnie Brasserie Lipp)
Nie można też zapomnieć o sąsiadującej z poprzednimi lokalami Café de Flore (172 boulevard St Germain) Jej częstymi gośćmi byli Georges Bataille, Robert Desnos, Léon-Paul Fargue, Raymond Queneau, Pablo Picasso a także filozofowie nurtu egzystencjalistycznego Jean-Paul Sartre oraz Simone de Beauvoir. Klasyczny wystrój w stylu art déco, z czerwonymi, mahoniowymi krzesłami oraz licznymi lustrami, nie zmienił się znacząco od czasów II wojny światowej.
Uwaga do artykułu: Nie przegapić! Restauracje, które obecnie działają, mają podlinkowane strony internetowe. Również na mapie poniżej w opisie znaczników “Więcej Szczegółów”. Kliknijcie jeśli jesteście ciekawi.
Źródło: “Słownik artystyczny Paryża i regionu Ile-de-France” PWN, “Paryż, Montmartre. Narodziny sztuki nowoczesnej 1860 – 1920” Arkady; wikipedia.org (również obrazy we wpisie)
[wpgmza id=”5″]
Jeśli macie coś ciekawego do dodania – zapraszam !
