Po śmierci Edgara Degasa, w 1917 roku, w jego atelier znaleziono około 150 równych rzeźb, wśród nich “Czternastoletnią Tancerkę”. W zasadzie tylko ona była za jego życia eksponowana przed publicznością. Została zaprezentowana podczas VI Wystawy Impresjonistów w 1881 roku.
Posąg wielkości 2/3 rzeczywistej wielkości sylwetki oryginalnie wykonany był z wosku, popularnego w tamtych czasach medium rzeźbiarskiego. Postać ubrana jest w prawdziwą sukienkę, baletki oraz perukę z prawdziwych włosów. Wszystko poza spódniczką oraz wstążką we włosach zostało pokryte woskiem.
“Czternastoletnia tancerka” i krytycy
Zebrała mieszane recenzje, a wielu oburzyła. Dość charakterystyczne i ordynarne rysy twarzy, oraz figura modelki wskazywały na jej pochodzenie z niższych warstw społecznych. Do tego ubranie baletnicy mogło sugerować, że to jedna ze zdemoralizowanych dziewcząt.
Powszechne było, że młode studentki baletu Opery Paryskiej znajdowały swoich protektorów wśród bogatych klientów Opery. Często młode dziewczęta rekrutowały się z najniższych warstw społecznych i niestety nie rzadko te, które jako dzieci były wykorzystywane seksualnie przez bogatych dandysów, potem zostawały prostytutkami.
Degas chciał, aby rzeźba była wyeksponowana w szklanej osłonie, podkeślając status Tancerza jako dzieła sztuki. Ale właśnie to jeszcze bardziej uraziło ówczesnych wielbicieli sztuki, bo taki sposób, prezentowane były stare rzeźby w Luwrze.
Z pochlebnych recenzji znalazła się ta Joris-Karl_Huysmens’a, napisał: “pierwsze, prawdziwie nowoczesne podejście do rzeźby, jakie znam”. Inni krytycy byli za to zszokowani i na przykład porównywali dziewczynę do małpy. Paul Mantz określił “przedwcześnie zdeprawowany kwiat” i “nosząca znaki wyjątkowo haniebnego charakteru”.
Oryginalna woskowa rzeźba została nabyta przez Paula Mellon 1956 roku. Na początku 1985, Państwo Mellon przekazali 49 woskowych rzeźb Degasa, 10 brązów i 2 rzeźby z gipsu do National Gallery of Art w Waszyngtonie. Wśród nich znalazła się “Czternastoletnia tancerka” Jest to największa kolekcja oryginalnych rzeźb artysty.
Po śmierci Degasa powstało dwadzieścia osiem replik “Czternastoletniej tancerki” wykonanych z brązu, które znajdują się w muzeach i galeriach na całym świecie. Jeden z nich zobaczymy w Muzeum Orsay w Paryżu.
Marie van Goethem – modelka Degasa
“Mała czternastoletnia tancerka”, przedstawia postać młodej uczennicy baletu Opery Paryskiej, pochodzącej z Belgii, Marie van Goethem. Marie van Goethem była córką praczki i krawca, którzy w 1860 przybyli do Paryża z Belgii. Urodziła się w 1865 w IX dzielnicy. Miała jeszcze dwie siostry — starszą i młodszą. Po śmierci ojca matka z trudem utrzymywała dzieci.
Rodzina zamieszkiwała biedniejsze zakątki stolicy. Jednym z adresów było Montmartre, kilka domów od studia Edgara Degasa przy rue La Fontaine. W 1878 roku Marie została przyjęta do Paryskiej Opery. W latach 1878 – 1881, aby wspomóc rodzinę, pozowała dla Edgara Degasa.
Artysta rysował, malował oraz rzeźbił sylwetkę Marie, uwieczniając ją na wielu pracach takich jak “Dziewczyna z wachlarze”, “Lekcja tańca”. Pracując z modelką, wykonał wiele szkiców m.in. do słynnej “Małej czternastoletniej tancerki”. Marie otrzymywała za pozowanie niewielką kwotę 5 lub 6 franków za godzinę. Rok po ekspozycji rzeźby Marie została wydalona z Opery. Prawdopodobnie za zbyt częste opuszczanie zajęć. Dalsze losy dziewczyny nie są znane.
