Życie Edith Piaf zostało opisane w wielu biografiach. Jedną z ostatnich i zarazem najbardziej kontrowersyją jest ta wydana w 50-tą rocznicę śmierci artystki zatytułowana „Piaf, francuski mit” autorstwa byłego dziennikarza „Le Monde”, Roberta Bellereta. Belleret w swojej książce sięgnął miedzy innymi po niewykorzystane przez poprzednich biografów listy piosenkarki do jej przyjaciela i powiernika Jacquesa Bourgeata. Odkrywa przed czytelnikami fakty, które rzucają cień na wielką legendę piosenkarki, choć oczywiście nie może to dewaluować jej talentu jako artystki.

 Urodziła się 19 grudnia 1915 jako Édith Giovanna Gassion w szpitalu Tenon w XX-stej dzielnicy Paryża, choć w swojej biografii twierdziła, że

Piaf - dziewczynka

Piaf – dziewczynka

przyszła na świat na chodniku przy Rue de Belleville 72. Ojcem Edith Piaf był Louis Alphonse Gassion, akrobata cyrkowy, matką – 16 lat starsza od niego Annetta Maillard, śpiewaczka znana pod pseudonimem artystycznym Line Marsa. Gdy Louis dostał wezwanie na front, nadużywająca alkoholu i narkotyków Annetta podrzuciła kilkunastomiesięczną córkę swej matce. Gdy w 1918 roku Louis wrócił z wojny, Edith była niedożywio­ną, słabowitą trzyletnią dziewczynką. Ojciec zabrał ją od teściowej i oddał na wychowanie swoim rodzicom.

Dziadkowie mieszkali w normandzkim miasteczku Bernay, gdzie babka, znana jako mama Tine, prowadziła burdel. Gdy Piaf miała osiem lat ojciec uznał, że może zarabiać na siebie. Najpierw zbierała pieniądze po jego występach, później zaczęła sama występować na paryskich ulicach. Po kilku latach zostawiła go i zamieszkała w dzielnicy Pigalle z 14-letnią Simone Berteaut zwaną Mômone. Wielu z biografów utrzymuje, że współlokatorki były kochankami.

Śpiewała na ulicy gdy dostrzegł ją Louis Leplée, właściciel kabaretu Le Gerny przy Polach Elizejskich. Spodobała mu się tak bardzo, że natychmiast ją zaangażował. To on po raz pierwszy nazwał ją Wróbelkiem (“La Môme ) i ubrał w czarną prostą sukienkę. Sama pisała później o nim, że to on stworzył Edith Piaf.

Piaf i jej przyjaciel Jean Cocteau

Piaf i jej przyjaciel Jean Cocteau

W klubie Le Gerny po raz pierwszy zobaczył ją słynny wpływowy aktor i piosenkarz Maurice Chevalier. Tam też poznała poetę Jacques’a Bourgeata. Niecałe dwa lata później, w 1937 roku, dzięki swemu nowemu opiekunowi i kochankowi: śpiewakowi lirycznemu Raymondowi Asso, zadebiutowała w ABC, najsłynniejszym lokalu Paryża. Piaf zawsze podkreślała, że Asso uratował jej życie, wyleczył ją z jej dzieciństwa, z Pigalle. To on poznał ją z kompozytorką Marguerite Monnot, która napisała dla niej największe szlagiery. Dzięki niemu poznała też eklektycznego homoseksualnego artystę Jeana Cocteau, który wprowadził ją do świata filmu i na deski sceniczne.

Gdy zyskała sławę i miała ugruntowaną pozycję jako piosenkarka sama wypromowała wielu młodych artystów. Wszyscy (niektórzy biografowie twierdzą, że z wyjątkiem Charles’a Aznavoura) byli jej kochankami. Wśród nich wymienia się: żydowskiego kompozytora o polskich korzeniach Norberta Glanzberga; włoskiego emigranta Ivo Livi, pracującego w portowym doku w Marsylii, który zdobył światową sławę pod pseudonimem Yves Montand; aktora Johna Garfielda; mistrza kolarskiego André Pousse, który później został znanym aktorem; piosenkarza Jacques Pills, którego na krótko poślubiła; Georgesa Moustaki, greckiego ojciec francuskiej piosenki, autor ponad trzystu szlagierów.

Zawsze jednak mówiła, że największą miłością jej życia był urodzony w Algierii francuski mistrz boksu wagi średniej Marcel Cerdan. Niestety w jesienią 1949 roku w wypadku samolotowym. Piaf bardzo przeżyła to rozstanie.

Pod koniec 1961 roku poznała młod­szego od siebie o 21 lat greckiego fryzjera Théophanisa Lamboukasa, zwanego Théo Sarapo, za którego rok później, 9 października 1962 roku, wyszła za mąż.

Edith Piaf na scenie

Edith Piaf na scenie

W tamtym czasie, nie skończywszy jeszcze 50-ciu lat, miała już mocno nadwyrężone zdrowie. Miało to związek z jej długoletnim uzależnieniem od alkoholu i narkotyków. Jej organizm – skrajnie wycieńczony, zniszczony używkami i lekami – poddał się. W ciągu ostatnich 12 lat życia miała cztery wypadki samochodowe, raz próbowała się zabić, cztery razy zapisała się na odwyk, trzy razy zapadła w śpiączkę wątrobową, dwa razy przeszła ataki delirium tremens, miała 7 operacji chirurgicznych. 10 października 1963 roku zmarła przebywając z mężem na wakacjach w Grasse. Théo przewiózł jej ciało na tylnym siedzeniu samochodu do

Pogrzeb Edith Piaf

Pogrzeb Edith Piaf

Paryża. Przyczyną zgonu był raka wątrobowokomórkowy. Została pochowana na cmentarzu Père Lachaise. Francja pogrążyła się w rozpaczy. Na jej pogrzebie zebrało się 40 tysięcy ludzi.

W 1977 w Paryżu przy Crespin du Gast nr 5, powstało Muzeum Edith Piaf, w całości poświęcone artystce. Założycielem i właścicielem Muzeum jest Bernard Marchois, będący jednocześnie sekretarzem stowarzyszenia przyjaciół Edith Piaf – “Amis d’Edith Piaf”. Stowarzyszenie działa od 1967

 Piaf słynęła z niebywałej ekspresji i dramatyzmu w wykonywaniu piosenek specjalnie dla niej pisanych. Jej chropowaty i stosunkowo niski głos kontrastował z drobną sylwetką (147 cm). Pozostawiła po sobie dziesiątki przebojów, m.in. “Les Trois Cloches”, “Vagabond” “Non, Je Ne Regrette Rien”, “L’Accordeoniste”, “La Vie En Rose”, “Padam, Padam”czy “Milord” (tę ostatnią napisał jeden z jej kochanków, Georges Moustaki, razem z Marguerite Monnot).

Édith_Piaf_914-6440Piosenki artystki żyją do dziś. W 1996 roku wielki sukces odniósł wystawiany w Paryżu musical “Piaf je t’aime”, którego scenariusz oparty był na życiu artystki. Utwory przez nią śpiewane nagrywali później najwięksi, m.in. Louis Armstrong, Josephine Baker, Marlene Dietrich, Johnny Hallyday, Serge Gainsbourg, Liza Minnelli. Utwory powracają do nas co i rusz w nowych aranżacjach i nieodłącznie kojarzone są z Francja i Paryżem.

Źródło: Artykuł Małgorzaty Braczak “Edit Piaf, nimfonaka o głosie bogini”, Focus Historia 2/2014; wikipedia

Krótkie macierzyństwo

W wieku 17 lat Piaf urodziła córkę Marcelle. Ojcem dziecka był Louis Dupont, chłopak na posyłki. Latem 1935 roku dziewczynka zmarła na zapalenie opon mózgowych. Mômone napisała później, że to był jeden z najgorszych momentów w jej życiu.

Mit o współpracy z ruchem oporu

966938

Edith Piaf wielokrotnie opowiadała w wywiadach, co wielokrotnie powtarzano w biografiach, że podczas okupacji uratowała życie wielu francuskim żydowskim jeńcom wojennym, załatwiając im nowe paszporty. Robert Belleret odkrył, że to nieprawda. „Piaf zmieniała liczby. Na początku mówiła, że uratowała stu osiemnastu więźniów, później stu czterdziestu siedmiu, potem ponad dwustu. Nigdy nie potrafiła jednak wyjaśnić, jak te paszporty zdobyła, kto jej pomógł je sprokurować i jak je dostarczyła uwięzionym” – powiedział.  Dodał, że nigdy żaden z ocalonych publicznie jej za to nie podziękował. Zdaniem Bellereta Piaf nie wspierała także ruchu oporu. Pieśniarka obawiała się zarzutu o kolaborację. Zgodnie z powszechną opinią Piaf w czasie okupacji podnosiła morale Francuzów antywojennymi piosenkami, narażając się na kłopoty ze strony nazistów.  Autor najnowszej biografii zgromadził dowody, że artystka doskonale się bawiła, śpiewając dla okupantów. Była stałym gościem na organizowanych przez nich przyjęciach, na których szampan lał się strumieniami. Doskonale bawiła się również artystyczna elita Francji.

Tragiczne rozstanie

Edith Piaf i Marcel Cerdan

Edith Piaf i Marcel Cerdan

Marcel Cerdan był niepokonanym pięściarzem Francji. Wygrał 113 razy, w tym 66 walk przez nokaut, przegrał zaledwie 4 pojedynki. Tytuł mistrza świata zdobył 21 września 1948 roku w Jersey City, pokonując w dwunastej rundzie Tony’ego Zalego.  Dwa miesiące wcześniej w kabarecie na Montmartrze poznał Edith Piaf – zakochali się w sobie bez pamięci. Mimo że był żonaty i miał trójkę dzieci, prasa pisała o nich entuzjastycznie: utożsamiali mit o sile ducha – z nizin spo­łecznych wzbili się na szczyty. Cerdan zginął jesienią 1949 roku w wypadku samolotowym. Piaf napisała dla niego jedną ze swych naj­słynniejszych piosenek – „Hymn do miłości”. Zaśpiewała ją w nowojorskim nocnym lokalu Wersal, 24 godziny po tym, jak jego samolot rozbił się na atlantyckiej wyspie Pico w archi­pelagu Azory. Leciał na jej wezwanie. Napisała, że go potrzebuje, że podróż statkiem jest zbyt długa, a ona czuje się zbyt samotnie. Bez namysłu zamienił kupione wcześniej bilety na transatlantyk na samolot, który pokonywał Atlantyk w ciągu 17 godzin. W ostatniej chwili udało mu się nawet przyspieszyć wyjazd o dwa dni, bo dwaj włoscy kolarze: Nando Teruzzi i Severino Rigoni zrezygnowali z lotu.

Mężczyźni

Piaf w ciągu swojego 47-letniego życia miała około 50 kochanków, w tym co najmniej 30 artystów. Jej ostatnim mężczyzną i zarazem drugim mężem był młodszy o 20 lat Theophanis Lamboukas, początkujący grecki piosenkarz. Po jej śmierci odziedziczył po niej dług wielkości 7 milionów franków. W grudniu 1963 roku został eksmitowany z ich wspólnego mieszkania przy Boulevard Lannes.Piaf bierze ślub z Theo

Piaf bierze ślub z Theo

Pasjonuje Cię Paryż, Francja i sztuka?

Zapisz się na Newsletter, aby otrzymywać informacje o najnowszych artykułach!

Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na przesyłanie informacji o nowych artykułach, produktach, promocjach. W każdej chwili możesz zrezygnować z subskrypcji. Polityka prywatności