Montparnasse to XIV dzielnica Paryża. Dziś ruchliwa, tłoczna z charakterystyczną wieżą, punktem widokowym masowo odwiedzanym przez turystów. A czym dzielnica Montparnasse była kiedyś?
Na początku XX wieku do dzielnicy zaczęli ściągać artyści. Rozpoczeła się epoka modernizmu. Wcześniejsza ich mekka – Montmartre, po woli traciła swój prowincjonalny klimat i przestała być tak atrakcyjnym miejscem dla indywidualistów. Chociaż byli też wciąż tacy, którzy nie dali się porwać nowej modzie i odmawiali przenosin na drugi brzeg. Jednym z nich był na przykład pisarz Max Jacob. Inni jak Modigliani przez długi czas krążyli po obu miejscach. A co istotne dobrą komunikację między dzielnicami umożliwiło nowe połączenie metrem, które od 1910 roku spoiło północ z południem.
Mount Parnassus – tak w XVII wieku zostało nazwane wzgórze – prawdopodobnie
utworzone zostało z gruzu przywożonego z sąsiednich dzielnic. Przypuszcza się, że autorami nazwy mogli być studenci z Dzielnicy Łacińskiej, którzy przybywali tam licznie szukając rozrywki.
Pośród wiejskiego otoczenia było tam wówczas dużo malowniczych gospodo-kawiarń. Jedną z bardziej znanych była powstała w XVIII wieku La Grande Chaumiere. Początkowo składająca się z kilku domów, ostatecznie okazały budynek z otoczeniem do którego ściągali ludzie z okolic. Przetrwała do 1850, a lukę po niej by pełniła Closerie de Lilas – ulubione miejsce rozrywki aż do wybuchu II wojny światowej.
Na początku XX wieku dzielnica była wciąż uznawana za dość nową. Wyrastały tu ciągle kolejne budynki. Budwa Boulevard Raspial pociągnęła za sobą konieczność rozbiórki wielu starych kamienic, a uroczystego otwarcia bulwaru dokonał prezydent Poincare dopiero 10 lipca 1913 roku. Chociaż trzeba przyznać, że już wcześniej te rejony zamieszkiwały znane osobistości – cicha wówczas atmosfera tamtych ulic zwabiła pisarzy takich jak Victor Hugo, Balzac, Chateaubriand, Sainte-Beuve.
W czasach swojej świetności czyli do wybuchu II wojny sercem dzielnicy był Boulveard
Montparnasse. Ludzie przychodzili tłumnie do kawiarni aby spotkać się z przyjaciółmi.
Centrum tego obszaru stanowiło Carrefour Vavin, gdzie Boulevard Rasail przecinał Boulevard Montparnasse, oraz rue Vavin. Na północy rościagły się Ogrody Luksemburskie. Malarze, poeci i pisarze gromadzili się na wesołych spotkaniach w takich kawiarniach jak La Dome, La Coupole i La Closerie des Lilas. Dzielnica stanowiła centrum zabawy, twórczości i intelektualizmu. Zdawało się, że wszystko jest możliwe i dozwolone. To właśnie tu zamieszkiwali Picasso, Braque, Henri Rousseau, Henri Matisse. Tu przeżywał czasy swojej świetności malarz japońskiego pochodzenia Tsuguharu Fujia czy też Moise Kisling. Królowała uwielbiająca zabawę Kiki – modelka i kochanka wielu artystów. Na Montparnassie w czasach rozkwitu dzielnicy zamieszkiwali amerykanie – Ernest Hemingway, Sylvia Beach czy rodzina Fitzgeraldów. Poeta Guillaume Apollinare, zagorzały zwolennik kubizmu, był czestym gościem tamtejszych kawiarni.
Swoje miejsce odnaleźli też surrealiści: Tristan Tzara, Breton, Salvador Dali czy fotograf Man Ray. I wielu innych, ponieważ miejsce jak magnez przyciągało wielonarodową bohemę. Na ulicach słychać było język rosyjski, hiszpański, angielski, polski i wile innych. Nikogo to nie dziwiło.
O ile na Montmartre mimo zgiełku i natłoku turystów możemy starać się wyobrazić atmosferę z dawnych lat artystycznej aktywności zamieszkujących tam osobistości – o tyle doznąć tego dziś na Motparnasse jest niezwykle trudno – o ile nawet można powiedzieć – jest to nie możliwe. W połowie lat 70., tajemniczy cień wieży Montparnasse położył całkowiecie kres dawnemu czrowi tego miejsca. Obecnie głośna, załoczona dzielnica w niczym nie przywodzi na myśl tego, o czym możemy przeczytać albo obejrzeć na zdjęciach. Pozostaje nam tylko wyobraźnia.
Źródło: Paryż Montparnasse, Rozkwit sztuki nowoczesnej 1910 – 1940, Valerie Bougault, Wydawnictwo Arkady.
Jedną z powieści, która przenosi w tamte czasy jest “Sklep w Paryżu”. Polecam zainteresowanym doznań 🙂