W muzeum Orsay, do 14 lipca trwa fantastyczna wystawa zatytułowana „Paryż 1874, wynalezienie impresjonizmu” poświęcona wydarzeniu, które miało miejsce 150 lat temu, kiedy to grupa artystów założyła stowarzyszenie artystów niezależnych i dokładnie 14 kwietnia 1874 roku otworzyła w Paryżu wspólną wystawę, która przeszła do historii jako pierwsza wystawa impresjonistów.
W oryginalnej wystawie wzięło udział 31 artystów, ale tylko 7 z nich w tym jedna kobieta, są do dziś rozpoznawani na całym świecie i to ich prace były w tamtym czasie bardzo postępowe. Ich nazwiska to: Monet, Sisley, Renoir, Pissarro, Degas, Morisot, Cezanne.
Dwa obrazy Renoira: “Paryżanka” po lewej stronie przyjachała z Cardiff, Museum Wales, oraz “Tancerka” z Washington Gallery Of Art.
Te prace, wraz z kilkoma innymi znajdują się w pierwszej salce, zaraz przy wejściu na wystawę. Nie zachowało się żadne zdjęcie i nie ma żadnych planów, które wskazywałyby na to jak oryginalnie rozmieszczone były obrazy na wystawie impresjonostów z 1874 roku. Natomiast na podstawie artykułów i innych przekazów opisujących wystawę można mniej więcej wywniowskować w jakiej kolejności były zaprezentowane. Dlatego też te dwa obrazy Renoira znalazły się w pierwszym pomieszczeniu ekpsozycji.
Młodzi Artyści zmobilizowali się, aby pokazać swoją twórczość publiczności i najzwyczajniej w świecie znaleźć klientów i sprzedać swoje obrazy. Oficjalna wystawa Akademii Sztuk Pięknych, tak zwany Salon, który torował w tamtych czasach drogę do sukcesu – nie akceptował stylu przez nich reprezentowanego. Wspólna inicjatywa była więc odważnym i jak pokazała historia – przełomowym pomysłem.
Głównym zamysłem organizatorów wystawy „Paryż 1874” było zwrócenie uwagi na kontekst, w jakim należy postrzegać ekspozycję sprzed 150 lat a tym samym w ogóle historię impresjonizmu.
“Boulevard des Capucines” Claudea Moneta. Obraz, który został namalowany z okna budynku, w którym odbyła się Pierwsza Wystawa Impresjonistów. Obraz z kolekcji Muzeum w Kasas City.
Dlatego w pierwszych salach oglądamy prace, które wystawiane były na tejże wystawie, a dalej znajdujemy się w dużej przestrzeni, gdzie w kilku rzędach rozmieszczone są obrazy eksponowane w tym samym roku na salonie. Sposób ich ekspozycji nie jest przypadkowy – bo ze względu na dużą ilość eksponatów, prezentowano je dawniej właśnie w kilku rzędach.
Salka prezentująca obrazy wystawione w tym samym roku 1874 na oficjalnym Salonie paryskim. Widać tu wyraźną różnicę w tematyce oraz formacie obrazów.
To daje nam możliwość już na początku zwiedzania poczuć dobitnie równice między tym, co na co dzień oglądali i do czego byli przyzwyczajeni mieszkańcy Paryża, a tym, co pokazali młodzi artyści na swojej wystawie. Zazwyczaj patetyczna tematyka, szczegółowe dopracowanie prac, a także wielkość obrazów kontrastuje ze szkicowo potraktowanymi tematami impresjonistów.
Po przejściu tego wstępu jesteśmy zaproszeni do bardziej wnikliwego zapoznania się z twórczością nowego ruchu, który powoli, ale nieodwracalnie odklejał się od głównego nurtu kształcenia. Ważnym akcentem było zwrócenie uwagi na postać Édouarda Maneta, mentora impresjonistów, który w przeciwieństwie do nich z uporem wysyłał swoje obrazy na Salon, próbując zmusić skostniałą instytucję do zmiany podejścia. W tej Sali gdzie o nim mowa znajdziemy przepiękną pracę „Kolej żelazna”, która przyjechała z USA, czy też obraz malarki Evy Gonzalez – uczennicy Maneta.
“Kolej żelazna” Édouarda Maneta. Jeden z trzech obrazów jakie Edouard Manet wysłał na oficjalny Salon w 1874 roku, i jedyny, który został zaakceptowany. Obraz z kolekcji Washington National Galery of Art
Przy tej okazji jest również mowa o artystach, którzy zdecydowali się dołączyć do wystawy niezależnych artystów, ale w tym samym czasie wysyłali prace na oficjalny Salon. Przy każdym obrazie, na etykietce możemy przeczytać gdzie praca była wystawiona — na Salonie lub na niezależnej wystawie artystów, czy na przykład była przesłana na Salon, ale odrzucona. Artysta, którego dotyczą wszystkie te przypadki był na przykład Giuseppe De Nittis.
Dwa obrazy malarza Guiseppe De Nittis. Ten powyżej zostal odrzucony przez oficjalny Salon, poniżej zaakceptowany.
Dalej nasza uwaga zwrócona jest na dwa istotne tematy, które były już poruszane przez aktualnych artystów, ale sposób ich prezentacji był odmienny. Prace przyjęte na salon są poprzeplatane tymi pokazanymi na pierwszej wystawie impresjonistów. I tak jest to życie nowoczesne, gdzie znalazły się między innymi Maki Calude Moneta i całkiem sporo prac Berthe Morisot, a następnie pejzaż – który u impresjonistów przestał być szczegółowym odzwierciedleniem rzeczywistości, ale szkicowym wrażeniem tworzonym najczęściej od początku do końca w plenerze.
Jeden z kilku obrazów Berthe Morisot zatytuowałny “Zabawa w chowanego”
Obraz z Pierwszej Wystawy Impresjonistów
Claude Monet “Le Havre, łodzie rybackie opuszcające port” Collection Michael G. Herman
Obraz z Pierwszej Wystawy Impresjonistów
“Szron” Camille Pissarro.
Obraz z Pierwszej Wystawy Impresjonistów
Wisienką na torcie tej wystawy jest dzieło Claude Moneta „Impresja wschód słońca” , od której nazwy przezwano postępowych uczestników wystawy Impresjonistami. Dla tego obrazu przewidziana jest oddzielna salka, w której znajdują się również pastele, studia nieba Moneta, ale również Eugena Boudina, starszego malarza, który zaraził Moneta miłością do malarstwa plenerowego.
“Impresja wschód słońca” 1874 Claude Monet
Mimo że stowarzyszenie niezależnych artystów rozwiązano w tym samym roku, w którym odbyło się wydarzenie, w kolejnych latach kontynuowano wspólne wystawy i było ich w sumie 8.
Były one nie regularne, organizowane w różnym składzie i prezentujące różne techniki. Ostatnia sekcja wystawy w muzeum Orsay zwraca nam uwagę na 3 wystawę z 1877 roku, która uznana jest za najbardziej impresjonistyczną ze wszystkich wystaw. Tym razem nadano jej nawet „wystawa impresjonistów” i zaprezentowano na niej bardzo dużą ilość prac, którą charakteryzuje to, co dziś nazywamy impresjonizmem. Ulotność, światło, nowoczesne życie i otaczający je świat: miasto czy natura. Co ciekawe patronem i jednocześnie jednym z malarzy wystawiającym swoje prace był Gustave Caillebotte, którego wiele zakupionych prac impresjonistów znajduje się obecnie w kolekcji muzeum Orsay.
“Malarze” Gustave Caillebotte
Obraz zaprezentowany na Trzeciej Wystawie Impresjonstów
“Dworzec Saint Lazare” Claude Moneta zaprezentowany na Trzeciej Wystawie Impresjonistów.
Obraz z kolekcji Muzeum Orsay
Sklepik przy wystawie
Oprócz głównej wystawy w Muzeum Orsay w tym samym czasie zorganizowane jest doświadczenie wirtualne. Zakładając okulary, na ok. 40 minut możemy przenieść się do 1874 roku, spacerować po ulicach Paryża oraz wejść do budynku, aby uczestniczyć “na żywo” w zrekonstruowanej cyfrowo wystawie. Spotykamy tam tez też artystów, którzy opowiadają nam o soich obrazach, oraz wraz z sympatyczną modelką przenosimy się po Paryż w plener podejrzeć jak malarze pracowali przy sztalugach. Na końcu wydarzenia biegamy nawet po paryskich dachach, a doświadczenie kończy się na normandzkim klifie w Etretat.
W tym wypadku ciężko o zdjęcia z wydarzenia, bo wszystko wirtualne. Załączam jedynie fotografię ja wygląda pomieszczenie, w którym spacerują osoby biorące udział w tej wyprawie! Wydarzenie wirtualne będzie dostępne trochę dłużej niż wystawa czasowa, bo do 11 sierpnia.
Wystawa czasowa po premierze w Muzeum Orsay będzie prezentowana w National Gallery of Art w Washingtonie od 8 września 2024 do 20 stycznia 2025.
