Rzeźba autorstwa Edgara Degasa z 1881 roku, przedstawiająca postać młodej uczennicy baletu Opery Paryskiej, pochodzącej z Belgii, Marie van Goethem. Posąg ma wielkość 2/3 rzeczywistej wielkości sylwetki i oryginalnie był zrobiony z wosku, popularnego w tamtych czasach medium rzeźbiarskiego. Postać ubrana jest w prawdziwą sukienkę, baletki oraz perukę z prawdziwych włosów. Wszystko poza spódniczką oraz wstążką we włosach zostało pokryte woskiem.
Relacja pomiędzy młodą baletnicą Marie van Goethem i Degasem do dziś pozostaje przedmiotem dyskusji. Wiadomo natomiast, że w 1880 roku dość powszechnym było, że młode studentki baletu Opery Paryskiej znajdowały swoich protektorów wśród bogatych klientów Opery. Często młode dziewczęta rekrutowały się z najniższych warstw społecznych i niestety często te, które jako dzieci były wykorzystywane seksualnie przez bogatych dandysów, potem zostawały prostytutkami.
Gdy "Czternastoletnia tancerka" została zaprezentowana na VI Wystawie Impresjonistów w 1881 roku zebrała mieszane recenzje, a wielu oburzyła. Dość charakterystyczne i ordynarne rysy twarzy, oraz figura modelki wskazywały na jej pochodzenie z niższych
warstw społecznych. Do tego ubranie baletnicy mogło sugerować, że to jedna ze zdemoralizowanych dziewcząt. Pewnie właśnie to mocno uraziło wielbicieli sztuki, zwłaszcza, że rzeźba została wystawiona w szklanej osłonie, podobnie jak stare rzeźby w Luwrze. Z pochlebnych recenzji znalazła się ta Joris-Karl_Huysmens'a, napisał: "pierwsze, prawdziwie nowoczesne podejście do rzeźby jakie znam". Inni krytycy byli za to zszokowani i na przykład porównywali dziewczynę do małpy. Paul Mantz określił "przedwcześnie zdeprawowany kwiat" i "nosząca znaki wyjątkowo haniebego charakteru".
Oryginalna woskowa rzeźba została nabyta przez Paula Mellon 1956 roku. Na początku 1985, Państwo Mellon przekazali 49 woskowych rzeźb Degasa, 10 brązów i 2 rzeźby z gipsu do National Gallery of Art w Waszyngtonie. Wśród nich znalazła się "Czternastoletnia tancerka" Jest to największa kolekcja oryginalnych rzeźb artysty. Po śmierci Degasa powstało dwadzieścia osiem replik "Czternastoletniej tancerki" wykonanych z brązu, które znajdują się w muzeach i galeriach na całym świecie. Jeden z nich zobaczymy w Muzeum Orsey w Paryżu.
Źródło: wikipedia.org, tłumaczenie własne
Marie van Goethem
Marie van Goethem była córką praczki i krawca, którzy w 1860 przybyli do Paryża z Belgii. Urodziła się w 1865 w IX dzielnicy. Miała jeszcze dwie siostry - starszą i młodszą. Po śmierci ojca matka z trudem utrzymywała dzieci. Rodzina zamieszkiwała biedniejsze zakątki stolicy. Jednym z adresów było Montmartre, kilka domów od studia Edgara Degasa przy rue La Fontaine. W 1878 roku Marie została przyjęta do Paryskiej Opery. W latach 1878 - 1881 aby wspomóc rodzinę pozowała dla Edgara Degasa. Artysta rysował, malował oraz rzeźbił sylwetkę Marie, uwieczniając ją na wielu pracach takich jak "Dziewczyna z wachlarze", "Lekcja tańca". Pracując z modelką wykonał wiele szkiców m.in. do słynnej "Małej czternastoletniej tancerki". Marie otrzymywała za pozowanie niewielką kwotę 5 lub 6 franków za godzinę. Rok po ekspozycji rzeźby Marie została wydalona z Opery. Prawdopodobnie za zbyt częste opuszczanie zajęć. Dalsze losy dziewczyny są nie znane.
