“Śmierć Sardanapala” okazał się najbardziej skandalizującym ze wszystkich obrazów Delacroix. Po jego prezentacji w Salonie w 1827 roku artysta został na siedem lat odizolowany, odmawiano wystawiania jego prac na salach wystawowych.
Za temat obrazu malarz wybrał los asyryjskiego króla Sardanapala a inspiracją był poemat lorda Byrona, którego Delacroix podziwiał. Sardanapal był często identyfikowany z królem Asyrii Aszurbanipalem oraz uważany w starożytności za rozpustnego despotę, który podpalił swój pałac, zamordował swoją konkubinę i następnie sam zginął w płomieniach.
Delacroix nie ograniczył się jednak tylko, do poetyckiej inspiracji. Poszerzył swoją wiedzę, szukając historycznych źródeł w Bibliotece Narodowej, czytając między innymi pisma greckiego historiografa Diodora Sycylijczyka (1 w. p.n.e.)
Sardanapal był często identyfikowany z królem Asyrii Aszurbanipalem . Sardanapal był uważany w starożytności za rozpustnego despotę, który podpalił swój pałac, zamordował swoją konkubinę i następnie sam zginął w płomieniach.Delacroix posiadł więc dużą wiedzę na temat motywu, który postanowił zobrazować, jednak zinterpretował go na swój własny sposób, odbiegający od literackich wzorców.
Na obrazie widzimy piętnaście postaci. Głównym bohaterem jest król aryjski przyglądający się scenom zniszczenia jego dóbr i podwładnych zgodnie z wydanym przez siebie rozkazem. Kompozycja tchnie siłą, stwarza wrażenie, że przekracza granice ram. Malarz osiąga to poprzez wybuchowe kolory oraz ilość nagromadzonych przedmiotów. Sardanapal jest pełen spokoju. Sprawia wrażenie panującego nad chaosem. Być może król utożsamia samego artystę kontemplującego nad burzliwą epoką, w której przyszło mu żyć. Kobieta u jego stóp – korząca się, martwa lub nieprzytomna – nawiązuje do rubensowskich aktów. Pociągnięcia pędzla są energiczne i śmiałe. Nadaje to obrazowi dużą dozę gwałtowności.
“Śmierć Sardanapala” 1827, Eugene Delacroix, olej na płótnie, 392 x 496 cm, Luwr, Paryż
Źródło: Wielcy malarze, ich życie, inspiracje i dzieło. Eugene Delacroix, Eaglemoss Polska Sp. z o.o., 1998; pl.wikipedia.org
“Śmierć Sardanapala jest czymś wspaniałym i tak wielkim, że umyka maluczkim. To piękne dzieło (…) nie cieszy się uznaniem paryskich mieszczuchów” Victor Hugo
“Nigdy artysta nie był tak atakowany, ośmiesznay, pętany. Ale cóż dla nas znaczy owe niezdecydowanie elit, narzekania kilku mieszczańskich salonów, tchnące nienawiścią wypracowania z podrzędnych akademii, pedanteria graczy w domino? Kwestia jest wyczerpana a dowód przed nami – widoczny, wielki, płomienny.” Charles Baudelaire.
Obraz ten inspirował w przyszłości innych artystów. Powstały dzieła, m.in. kantaty Hectora Berlioza , La mort de Sardanpale(1830), oraz opery Franza Liszta , Sardanapal (1845-52, nieukończona).