Guillaume Albert Vladimir Alexandre Apollinaire de Kostrowitzky właściwie Wilhelm Apolinary Kostrowicki urodził się 26 sierpnia 1880 w Rzymie. Był francuskim poetą polskiego pochodzenia, jedenym z głównych przedstawicieli francuskiej awangardy poetyckiej.
Rodzina i początki w Paryżu
Jego matka Angelika Kostrowicka była polską szlachcianką. Tożsamość ojca nie jest pewna. Apollinaire dzieciństwo i młodość spędził wraz z matką i młodszym o dwa lata bratem Albertem w Rzymie, Monako, Cannes i Nicei. Tam też uczęszczał do szkół. Podobno od dzieciństwa sprawiała rodzicom trudności wychowawcze.
W 1899 roku przyjechał do Paryża. Wówczas imał się różnych prac: był urzędnikiem bankowym, dostawcą powieści w odcinkach, współpracował z czasopismami(„Vers et Prose”, „La Plume”, „La Phalange”, „Mercure de France” i redagował własne 1903–04 „Le Festin d’Ésope”, 1912–14 „Les Soirées de Paris”. Wydawał teksty francuskich i obcych pisarzy libertyńskich, sam też pisał powieści erotyczne.
Jako poeta zadebiutował 15 września 1901 w miesięczniku „La Grande France”, zaś jako prozaik w marcu 1902 w piśmie „La Revue blanche” opowiadaniem L’Hérésiargue „Herezjarcha” pod pseudonimem Guillaume Apollinaire.
Guillaume Apollinaire
Apollinaire i awangarda paryska
W 1914, Krótko po wybuchu I wojny światowej, zgłosił się na ochotnika do wojska i rozpoczął służbę w Legii Cudzoziemskiej. W 1916 ranny w głowę, przebywał w szpitalu.
Po powrocie do Paryża włączył się w nurt życia artystycznego. Apollinaire był jednym z najważniejszych członków artystycznej społeczności paryskiego Montparnasse’u, który czynnie uczestniczył w życiu awangardy. Z biegiem lat został nawet uznany za jej przywódcę.
Jego przyjaciółmi i współpracownikami byli między innymi Pablo Picasso, Louis Marcoussis, Max Jacob, André Salmon, Marie Laurencin, André Breton, André Derain, Faik Konica, Blaise Cendrars, Pierre Reverdy, Jean Cocteau, Erik Satie, Ossip Zadkine, Marc Chagall i Marcel Duchamp. W roku 1911, przyłączył się do Szkoły z Puteaux będącej forpocztą kubizmu.
Entuzjazmował się malarstwem naiwnym Henriego Rousseau i sztuką Czarnej Afryki, etnografią, wierzeniami, mitami, był przyjacielem fowistów i kubistów oraz ich zagorzałym obrońcą.
Odegrał ważną, często inspirującą rolę w kształtowaniu awangardy, zarówno w poezji, jak i sztuce. Wielokrotnie oceniał obrazy ówczesnych artystów na łamach francuskich magazynów, sympatyzując zawsze z kubistami, których twórczość zdawała się najbliższa jego własnej teorii sztuki. Postulował on malarstwo niefiguratywne, abstrakcyjne. Był bliskim przyjacielem Gertrudy Stein, Pabla Picasso, René Dupuy.
„La muse inspirant le poète” „Muza inspirująca poetę”, obraz pędzla Henri Rousseau przedstawiający Guillaume’a Apollinaire’a i Marie Laurencin, 1909
Źródło wikipedia.org
Twórczość Guillamea Appolinaire
Apollinaire był początkowo związany z fowistami, następnie z kubistami. Był twórcą terminu surrealizm – inaczej nadrealizm. Trudno jest go jednak jednoznacznie zaklasyfikować w kontekst jednego z nurtów epoki, bowiem nie interesowały go żadne „izmy”, a skupiony był na swojej własnej drodze artystycznej, którą określał czasem mianem „orfizmu dramatycznego”. Chociaż najbardziej znany jest jako poeta, jego twórczość obejmuje także utwory prozatorskie i eseistykę.
Najbardziej popularne zbiory jego poezji to Alkohole – Alcools i Kaligramy – Calligrammes; napisał powieść Poeta zamordowany „Le poéte assassiné”.
W twórczości Apollinaire dokonał próby zbliżenia nowych tendencji w poezji do osiągnięć nowoczesnego malarstwa, głównie kubizmu i tak powstałej formie sztuki nadał właśnie nazwę orfizm.
Kaligramy Apollinairea
Zafascynowany nowoczesną cywilizacją techniczną i jej możliwościami: kinem, telefonem, fonografem, samolotem oraz najzwyklejszą codziennością, Apollinaire szukał nowych środków wyrazu.
Wzorem kubistów Apollinaire rozbijał rzeczywistość na fragmenty, rozluźniał składnię m.in. stosując inwersję, rezygnował ze znaków przestankowych, by zwiększyć wieloznaczność wiersza; tworzył wiersze-obrazy, które, naśladując zarysy rzeczy przedstawionych, realizowały postulat „liryzmu wzrokowego”.
Tworzył też wiersze-rozmowy składające się z urywków zdań, co podkreślało ich nieciągłość tematyczną.
Piosenki do tekstów Apollinaire’a śpiewali m.in. Yves Montand i Georges Brassens.
Guillaume i Jacqueline Apollinaire 1918
Źródło: wikipedia.org
Guillaime Apollinaire zmarł w Paryżu 9 listopada 1918 roku na grypę „hiszpankę”. Pochowany został na Cmentarzu Père-Lachaise.
Kilka miejsc w Paryżu związanych z Apollinairem:
Rue Léonie, obecnie Rue Henner w 9. dzielnicy, niedaleko Montmartre : pierwsze, paryskie miejsce zamieszkania Apollinaire’a (od kwietnia 1907 do października 1909).
202, boulevard Saint Germain – ostatni adres zamieszkania poety, wprowdził się tu w styczniu 1913 roku
Square Laurent Prache – „La Poésie”, „Poezja” – pomnik dedykowany Guillaumowi Apollinaire
Wkrótce po śmierci Guillaume’a Apollinaire’a w 1918 roku Pablo Picasso naszkicował projekt pomnika upamiętniającego jego zmarłego przyjaciela. Oryginalna forma stworzona została w 1941 roku i przedstawia popiersie kobiety, Dory Maar, muzy Picassa.
5 czerwca 1959 r., na placu Laurenta Prache w Saint-Germain-des-Prés odsłonięto pomnik Guillaume’a Apollinaire’a. Na cokole, zwróconym w stronę wejścia na plac, możemy przeczytać słowa: „Do Guillaume Apollinaire 1880-1918”, a po lewej stronie „to dzieło z brązu Pabla Picassa dedykuje jego przyjacielowi G.
Rue de Guillaume Apollinaire – ulica poświęcona poecie
Cmentarz Pere Lachaise – grób poety