Edgar Degas (Hilaire-Germain-Edgar De Gas, 1834-1917), 

francuski artysta tworzący dzieła malarskie, rzeźby, grafiki i rysunki. Jest uważany za jednego z impresjonistów, chociaż odrzucił to pojęcie i wolał się nazywać realistą. Wspaniały rysownik szczególnie zainspirowany tańcem, ponad połowa jego prac przedstawia tancerzy .Są one mistrzowskie w opisie ruchu, podobnie jak tematy związane z wyścigami i kobiece akty.

Edgar Degas - autoportret

Edgar Degas – autoportret

Portrety są godne uwagi ze względu na psychologiczną złożoność i przedstawienie izolacji ludzi.

Początkowo chciał zostać malarzem historii, do czego został dobrze przygotowany przez rygorystyczne szkolenie akademickie i uważną lekturę klasycznej sztuki. Mając trzydzieści lat, zmienił zainteresowania i poprzez przeniesienie tradycyjnych metod malarza historycznego na współczesną tematykę, stał się klasycznym malarzem współczesnego życia.

Wczesne życie

Degas urodził się w Paryżu, we Francji, był najstarszym z pięciorga dzieci Celestyn Musson De Gas, Creole z Nowego Orleanu, i Augustin de Gas, bankiera. Rodzina była średnio zamożna. Jego matka zmarła, kiedy Degas miał trzynaście lat, po czym ojciec i dziadek mieli główny wpływ na jego młodzieńcze lata. W wieku jedenastu lat, Degas rozpoczął edukację w Liceum Louis-le-Grand, które ukończył w 1853 roku. Degas zaczął malować bardzo wcześnie. W wieku osiemnastu lat, zmienił swój pokój na pracownię artysty, a w 1853 r. zarejestrował się jako kopista w Luwrze.  Ojciec chciał, żeby syn poszedł do szkoły prawniczej i Degas zgodnie z planem zapisał się na studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Paryżu w listopadzie 1853 roku, ale wkładał niewiele wysiłku w naukę. W kwietniu tego samego roku otrzymał dopuszczenie do udziału w Ecole des Beaux-Arts, gdzie studiował rysunek z Louis Lamothe, pod którego kierunkiem rozwijał się, w stylu Ingres. W lipcu 1856 roku, Degas udał się do Włoch, gdzie pozostał przez kolejne trzy lata. W 1858 roku, podczas pobytu u rodziny ciotki w Neapolu, zrobił pierwsze szkice do  wczesnego dzieła, ”The Bellelli Family” .

The Bellelli Family, Edgar Degas 1860-62

The Bellelli Family, Edgar Degas 1860-62

Potem rysował i malował liczne kopie Michała Anioła, Rafaela, Tycjana i innych artystów renesansu. W przeciwieństwie do tradycyjnych praktyk, zazwyczaj wybierał z obrazu kawałek- szczegół, który przykuł jego uwagę, wtórne figury lub głowy które traktował jako portret.

Po wojnie, w 1872 roku, Degas przebywał dłuższy czas w Nowym Orleanie, gdzie mieszkał jego brat René i wielu innych krewnych . Zatrzymał się w domu  wujka, Michel Musson, na Esplanade Avenue. Degas stworzył tam szereg prac, wiele przedstawia członków rodziny. Jedno z dzieł Degasa „Biuro bawełny w Nowym Orleanie” zwróciło uwagę we Francji i było jego jedyną pracą zakupioną przez muzeum w trakcie jego życia. Degas powrócił do Paryża w 1873 roku. W następnym roku zmarł mu ojciec, a podczas rozliczania majątku

“Biuro bawełny” 1873

okazało się, że brat Degasa René ogromnie zadłużył firmę. Aby ratować dobre imię Degas był zmuszony sprzedać swój dom i kolekcję sztuki, którą odziedziczył. Zależny po raz pierwszy w życiu od dochodów ze sprzedaży prac, stworzył wiele wspaniałych dzieł
w ciągu dziesięciu lat od 1874 roku. Rozczarowany Salonem, Degas połączył siły z grupą młodych artystów, którzy starali się zorganizować niezależną wystawę. Pierwsza z ich wystaw, które zostały szybko nazwane impresjonistycznymi odbyła się w 1874 roku. Impresjoniści zorganizowali następne siedem wystaw, ostatnią w 1886 roku. Degas miał wiodącą rolę w organizowaniu wystaw, i pokazał swoje prace we wszystkich, mimo trwałych konfliktów z innymi artystami w grupie. Miał niewiele wspólnego z Monetem i innymi pejzażystami, z których wyśmiewał się za malowanie na zewnątrz (wychodzenie w plener). Konserwatywny w swoich postawach społecznych, czuł odrazę do skandalu stworzonego przez wystawy, a także promocji i reklamy, których szukali jego koledzy. Z goryczą odrzucał etykietę impresjonistów, którą prasa stworzyła i

Edgar Degas - rysunek

Edgar Degas – rysunek

spopularyzowała. Jego nacisk na nieimpresjonistycznych artystów takich jak Jean-Louis Forain, Jean-Francois Raffaelli w ich wystawach spowodował urazy w obrębie grupy, przyczyniając się do jej ostatecznego rozwiązania w 1886 roku. Kiedy jego sytuacja finansowa poprawiła się dzięki sprzedaży własnej pracy, zaspokajał swoją pasję zbierania dzieł artystów, których podziwiał: starych mistrzów jak El Greco i tych współczesnych jak Manet, Pissarro, Cezanne, Gauguin i Van Gogh. Uwielbiał trzech artystów: Ingres, Delacroix, Daumier i byli szczególnie dobrze reprezentowani w jego kolekcji.

Pod koniec 1880 roku, Degas rozwinął również zamiłowanie do fotografii. Fotografował wielu swoich przyjaciół, często przy pomocy lampy, jak w podwójnym portrecie Renoira i Mallarme. Inne fotografie, przedstawiające tancerzy i akty, zostały użyte w celach pomocniczych do niektórych rysunków i obrazów Degasa. Z biegiem lat Degas został samotny, częściowo ze względu na przekonanie, że malarz nie może mieć żadnego życia osobistego. Sprawa Dreyfusa spowodowała dojście do głosu  jego antysemickich skłonności . Zerwał ze wszystkimi swoimi żydowskimi przyjaciółmi. Renoir ubolewał nad jego kłótliwym charakterem, powiedział o nim: “Jakim stworzeniem był Degas! Wszyscy jego przyjaciele musieli go opuścić, byłem jednym z ostatnich, ale nie mogłem zostać do końca “. Zaczął

Edgar Degas - Wypoczywające tańcerki

Edgar Degas – Wypoczywające tancerki

pracować w technice pasteli dopiero w końcu 1907 r.          uważa się, że kontynuował tworzenie rzeźb jeszcze w 1910 roku, najwyraźniej przestał pracować w 1912 r., kiedy zbliżająca się rozbiórka jego długoletniego miejsca zamieszkania na rue Victor Massé zmusiła go aby przenieść się do mieszkania przy Boulevard de Clichy. Nigdy nie ożenił się i spędził ostatnie lata swojego życia, prawie ślepy, niespokojnie wędrując po ulicach Paryża. Zmarł we wrześniu 1917 roku.

Styl artystyczny

W młodości próbował swych sił w wielofigurowych kompozycjach o tematach historycznych. Zarzucił je jednak dla współczesnej tematyki paryskiej, której był wnikliwym, chłodnym, czasem sarkastycznym obserwatorem. Malował świat wielkomiejskich rozrywek: balet,

Edgar Degas

Edgar Degas

operę, cyrk, kabarety, wyścigi, kawiarnie. Głównym tematem jego twórczości była postać ludzka, widziana raczej jako ruchliwy ożywiony przedmiot niż istota duchowa.. Fascynowały go linie, rysunek. Interesował go ruch postaci, ruch perfekcyjnie wytresowanych ciał rasowych koni i tancerek.. Robił piękne fotografie, zrozumiał ile fotografia może nauczyć malarza w zakresie sposobów widzenia nowych, nieznanych lub zapomnianych. Jego kompozycje, jak kadry ruchomej kamery zatrzymują obraz pozornie nie uładzony i przypadkowy. Degas ukazuje baletnice nie we wdzięcznych „pozycjach”, ani pięknych baletowych pas. Na obrazach artysty poprawiają strój, ciężko przysiadają w czasie przerwy, drapią się, wiążą baletki. W cyklu pasteli zatytułowanym „Akty kobiet kąpiących się, myjących, wycierających, czeszących się i czesanych” Degas pokazał kobiece ciała podejrzane okiem niechętnym i niedyskretnym w sytuacjach intymnych i ukrywanych przed obcym wzrokiem. Rysunek jest bezwzględny w swej dociekliwości, szorstki i kanciasty mimo

Edgar Degas

Edgar Degas

pastelowej techniki, zdumiewająco trafny, wyzbyty wszelkiej uduchowionej piękności. Rysunki te wiele zawdzięczają Japończykom zwłaszcza rysunkom Hokusaia i drzeworytom Utamaro, ale Degas nadał ich pozom i ruchom charakter bezwzględnego przymusu. Kobieta ukazywana jest jako wykonująca pracę, pracę celową, wymagającą koncentracji na zamierzonym celu i pewnego repertuaru ruchów odmiennego dla każdego z tych zajęć. Degas, jak najwybitniejsi artyści tamtego czasu dążył do prawdy i szukał najtrafniejszych sposobów jej pokazania. Motywem jego artystycznego działania była perfekcja.

Rzeźba

Edgar degas

Edgar Degas – Czternastoletnia tancerka

Jedyną wystawę  rzeźby w swoim życiu Degas miał w 1881 roku, kiedy wystawiał “The Little Fourteen Year Old Dancer”, rzeźbę ponownie pokazaną tylko w 1920 roku, reszta prac rzeźbiarskich pozostała w rękach prywatnych aż do pośmiertnej wystawy w 1918 roku. Badacze Degas doszli do wniosku, że rzeźby nie zostały stworzone jako pomoc do malarstwa, choć artysta zazwyczaj badał sposoby łączenia grafiki i malarstwa olejnego, rysunku i pasteli, rzeźby i fotografii. Degas przypisuje taką samą wagę do rzeźby jak do rysunku. “Rysunek jest sposobem myślenia, innego modelowania”. Po śmierci Degasa, jego spadkobiercy znaleźli w pracowni 150 rzeźb z wosku, wiele w ruinie.

Osobowość i polityka

Degas wierzył, że “artysta musi żyć samotnie, a jego życie prywatne musi pozostać nieznane”, wiódł pozornie spokojne życie. W towarzystwie był znany z dowcipu, który często mógł być okrutny. Został określony jako ” stary mruk” przez pisarza George Moore, i rozmyślnie pielęgnował swoją reputację jako mizantropijnego kawalera. Głęboko konserwatywny w swoich poglądach politycznych, był przeciwny wszystkim reformom społecznym i nie  podziwiał wynalazków technologicznych, takich jak telefon. Chociaż Degas namalował wiele tematów żydowskich 1865/70,  w połowie 1870 okazał się antysemitą.. Jego malarstwo  z 1879r jest powszechnie uważane za silnie antysemickie,  rysy twarzy bankiera  zaczerpnięte są bezpośrednio z antysemickich karykatur szerzący się w Paryżu w czasie. Sprawa Dreyfusa, która podzieliła Paryż od 1890 do początku 1900  wzmocniła jego antysemityzm. W połowie 1890 roku zerwał stosunki ze wszystkimi swoimi żydowskimi przyjaciółmi, publicznie wypierał się swojej poprzedniej przyjaźni z żydowskimi artystami, i nie w używał modeli o tym pochodzeniu. Pozostał  antysemitą i członkiem antysemickiej grupy “anty-dreyfusiści” aż do śmierci.

Reputacja

W ciągu swego życia, publiczny odbiór prac Degasa wahał się od podziwu do pogardy. Jako obiecujący artysta w stylu konwencjonalnym, Degas miał kilka obrazów przyjętych w Salonie pomiędzy 1865-1870. Prace te otrzymały pochwały od Pierre Puvis de Chavannes i krytyka Castagnary. Wkrótce połączył siły z impresjonistami, odrzucił sztywne zasady, sądy, i elitaryzm z Salonem-podobnie jak Salon i opinia publiczna początkowo odrzucili eksperymentalizm  impresjonistów. Prace Degasa były kontrowersyjne, ale budziły podziw ze względu na rysunek . Jego rzeźby takie jak np: Czternastolenia Tancerka, które przedstawiał na szóstej wystawie impresjonistów w 1881 roku, były prawdopodobnie jego najbardziej kontrowersyjnymi dziełami, niektórzy krytycy potępili je, jako “przerażającą brzydotę”, inni widzieli w tym “rozkwit”.

Zestaw pasteli przedstawiających akty, które Degas pokazał na ósmej wystawie impresjonistów w 1886 roku wyprodukował “najbardziej skoncentrowanym ciała krytycznego pisania o artyście za jego życia … Ogólna reakcja była pozytywna i zachwalające”

Uznany za ważnego artystę za życia, Degas jest obecnie uważany za “jednego z założycieli impresjonizmu”. Choć w swojej pracy przekroczył wiele stylistycznych granic, jego udział z innymi głównymi postaciami impresjonizmu, wspólne wystawy, dynamiczne obrazy i szkice z codziennego życia, śmiałe eksperymenty kolorystyczne, pozwalają w końcu związać go z impresjonizmem jako jednego z największych artystów. Jego obrazy, pastele, rysunki i rzeźby są znaczącymi pracami w wielu muzeach.
Chociaż Degas nie miał formalnych uczniów, bardzo wpłynął na kilku ważnych malarzy, zwłaszcza Jean-Louis Forain, Mary Cassatt i Walter Sickert, jego największym wielbicielem mógł być Henri de Toulouse-Lautrec.

Pasjonuje Cię Paryż, Francja i sztuka?

Zapisz się na Newsletter, aby otrzymywać informacje o najnowszych artykułach!

Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na przesyłanie informacji o nowych artykułach, produktach, promocjach. W każdej chwili możesz zrezygnować z subskrypcji. Polityka prywatności